Nowa strategia Unii Europejskiej „OD POLA DO STOŁU” zapoczątkuje nową erę dla producentów, przetwórców i konsumentów żywności. 23 września odbyła się online konferencja poświęcona tej tematyce. Podczas wydarzenia prelegenci w czterech panelach przedstawili najważniejsze szanse i wyzwania wynikające z przyjęcia strategii „Od pola do stołu”. Fundacja Polskiego Godła Promocyjnego objęła wydarzenie patronatem.

Nowa strategia ma na celu diametralną zmianę systemu żywieniowego UE, który ma być bardziej sprawiedliwy, zdrowy i przyjazny dla środowiska. Nie bez powodu strategia „Od pola do stołu” została okrzyknięta kamieniem węgielnym Europejskiego Zielonego Ładu w na lata 2019–2024. Po raz pierwszy w historii prawa żywnościowego powstanie nowy, kompleksowy system uwzględniający wszystkie etapy produkcji żywności. Strategia zawiera ambitne i konkretne cele dotyczące pestycydów, nawozów, rolnictwa ekologicznego, znakowania żywności czy zasad stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych, które mają zostać osiągnięte do 2030 r.

Jak podkreślają organizatorzy konferencji, przed nami szereg zmian nie tylko prawnych. Zmiana polityki rolnej, wspieranie badań i innowacji, inwestowanie w nowe technologie, zachęcanie do zrównoważonych praktyk rolniczych będą miały kluczowe znaczenie już w najbliższych latach. - Przed rolnictwem w Europie, w Polsce i na świecie stoją ogromne wyzwania: jak zatrzymać niekorzystne zmiany klimatyczne i jak ochronić nasza planetę przed rabunkową działalnością człowieka - tymi słowami dr Justyna Wasilewko, Prezes Zarządu Centrum Jakości AgroEko Sp.z.o.o., rozpoczęła krótki wykład wprowadzający do tematyki konferencji.

Strategia Zielonego Ładu „Od pola do stołu” zakłada m.in. że do roku 2030 Polska zwiększy ilość gruntów rolnych użytkowanych metodą ekologiczną do 25%. Jest to bardzo duże wyzwanie dla Polski, ponieważ obecnie jest to tylko 3.5% gruntów oraz 1% gospodarstw ekologicznych, co daje nam piąte od końca miejsce w UE.  Dla porównania, takie kraje jak Austria Szwecja, Estonia, Włochy i Hiszpania bez problemu przekraczają wymagany próg 25%. Co może zachęcić rolników do przejścia na uprawy ekologiczne? Dr Justyna Wasilewko podkreśla, że rynek producentów żywności rządzi się prawami popytu i podaży. Od 3/4 lat widzimy duże zainteresowanie produkcją żywności ekologicznej. Kiedyś tego typu produkty zajmowały jedną małą półkę w sklepie, dziś to już całe regały żywności. Konsumenci chcą i poszukują żywności ekologicznej, a producenci wyczuli ten trend i odpowiadają na zwiększoną świadomość konsumentów. - Jeszcze niedawno, parę lat temu mówiliśmy o kilkunastu producentach, później była setka, dwie setki, a teraz zakończyliśmy rok 2020 ponad tysiącem takich producentów. Myślę, że ten rok będzie jeszcze lepszy i elitarna grupa producentów ekologicznych będzie się stale powiększała - skwitowała dr Wasilewko.

W I panelu poświęconym odpowiedzialnym praktykom marketingu przemysłu spożywczego wziął udział dyrektor Konkursu „Teraz Polska” – Michał Lipiński. Towarzyszyły mu: Katarzyna Kot (moderatorka dyskusji), Dorota Metera (Prezes Zarządu BIOEKSPERT Sp. z o.o. - jednostki certyfikującej w rolnictwie ekologicznym) oraz Sylwia Majcher (edukatorka ekologiczna, dziennikarka, autorka książek kulinarnych). Poniżej prezentujemy kilka najciekawszych myśli i wniosków z dyskusji.

Dorota Metera podkreśliła, że największym zagrożeniem dla jakości produktów są chemiczne środki ochrony roślin, stosowane często bezmyślnie lub przypadkowo, bez staranności o spełnienie przepisów i niezanieczyszczanie sąsiednich działek. Strategia zakłada poprawę w wielu dziedzinach, np. zmniejszenie stosowania pestycydów wysokiego ryzyka o 50% oraz redukcja stosowania substancji przeciwdrobnoustrojowych, czyli m.in. antybiotyków. Ekspertka jest przekonana, że te działania będą sprzyjać polepszeniu jakości żywności, czyli wyjdą naprzeciw oczekiwaniom konsumentów. Metera zwróciła uwagę na to, że gdyby konsument wiedział, że często kupuje tanią żywność kosztem swojego zdrowia, środowiska i społeczeństwa to z pewnością zrewidowałby swoje nawyki zakupowe. Pomimo wielu głosów krytyki, ekspertka broni założeń Europejskiego Zielonego Ładu i przekonuje, że rolnictwo ekologiczne może być opłacalne. Kluczem do sukcesu jest właściwe rozeznanie, ukierunkowanie działalności i znalezienie dobrego rynku zbytu. - Polscy konsumenci pożądają produktów ekologicznych i pochodzących z Polski, więc jeśli polscy rolnicy i przedsiębiorcy im tego nie dadzą, to tę lukę na rynku wypełnią rolnicy i przedsiębiorcy z zagranicy - skwitowała Dorota Metera.

Coraz to wyższe oczekiwania konsumentów potwierdzają również badania przeprowadzane na zlecenie Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego. - Cena przestała być podstawowym determinantem decyzji zakupowych. Aż 81 proc. ankietowanych deklaruje, że podczas codziennych zakupów najważniejsza jest dla nich jakość. Trend ten odnotowujemy niezmiennie od 2017 r. Co warte podkreślenia, dla ponad jednej czwartej konsumentów kluczowe są również walory ekologiczne i miejsce pochodzenia produktu. Polacy chętnie sięgają po produkty oznaczone znakiem „Teraz Polska”, ponieważ identyfikują je jako „dobre, bo polskie” - wyjaśnia Michał Lipiński, dyrektor Konkursu „Teraz Polska”.

W ramach nowego Europejskiego Zielonego Ładu, Komisja Europejska planuje przeprowadzenie paneli edukacyjnych dla konsumentów. - Według badania KANTAR z zeszłego roku, co 10 konsument podczas zakupów nie rozróżnia produktów eko od innych produktów – podkreśla Sylwia Majcher. Dodatkowo producenci używają wielu określeń wprowadzających w błąd, jak np. dżem babuni, nalewka dziadunia, swojska szynka, które większość konsumentów kojarzy z dobrymi, tradycyjnymi i mało przetworzonymi produktami. Sytuacja pogarsza fakt, że ponad połowa Polaków nie czyta etykiet umieszczonych na produktach. Nowa strategia UE skupia się miedzy innymi na zwiększeniu świadomości konsumentów po przez umieszczenie składów produktów z przodu opakowania. Jest też taki pomysł, aby informacja czy dany produkt jest dobry oraz jak bardzo może wpłynąć na nasze zdrowie była przedstawiona w postaci sygnalizacji świetlnej, tj. zielony kolor to produkty najzdrowsze i najbardziej wartościowe, a czerwony to produkty z małą wartością odżywczą lub w ogóle jej pozbawione. Kolejną paląca kwestią jest marnowanie żywności na skutek m.in. złego odczytania daty ważności. Obecnie producenci używają dwóch sformułowań: Najlepiej spożyć przed i Należy spożyć do. Oznaczenia te wymagają ujednolicenia, nie tylko w kraju, ale w całej UE.

Dyrektor Konkursu „Teraz Polska”, na koniec podkreślił, że polscy przedsiębiorcy zapewne sprawnie dostosują swoją działalność do nowych warunków, jak już wcześniej wielokrotnie to czynili - Ważne jest wsparcie systemowe we wdrażaniu założeń strategii, natomiast o polskie produkty spożywcze jestem spokojny. Od wielu lat obserwuję oceny konkursowe i na tej podstawie mogę stwierdzić z pełnym przekonaniem, że jakość polskiej żywności jest wysoka. Ważną kwestią przy wdrażaniu strategii będzie edukacja konsumentów. To klient decyduje jakie produkty chce kupować, a zatem powinien wiedzieć dlaczego powinien wybierać te z rolnictwa ekologicznego. Odpowiednia promocja i edukacja zapewni sprawną realizację założeń strategii oraz będzie zachętą zarówno dla producentów, jak i dla sieci handlowych, by jak najwięcej tego typu produktów znajdowało się na sklepowych półkach - podsumował Lipiński.

Źródło: Materiały prasowe Konferencji „Od pola do stołu”