ESG to skrót od pojęć środowisko(E), społeczeństwo(S), ład korporacyjny(G). To zmiana sposobu myślenia, w którym inkluzywność wychodzi na plan pierwszy, gdyż walka o komponent „E” nie może odbywać się kosztem komponentu „S”. Współpraca firm przy projektach ESG może zwiększać efektywność działań. Łańcuch dostaw powinien łączyć się z łańcuchem wartości. Takich rekomendacji dotyczących wyzwań związanych z wdrażaniem zasad ESG udzielili eksperci podczas III Kongresu ESG „Liderzy zrównoważonego rozwoju - Europa”. Fundacja Polskiego Godła Promocyjnego „Teraz Polska” była partnerem merytorycznym wydarzenia.

Fot. Maciek Jażwiecki

III Kongres otworzył Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Marcin Wiącek, który podkreślił:  

- Nawet najdoskonalszy raport ESG – zgodny od strony formalnej z wytycznymi i standardami – powinien być jednocześnie odzwierciedleniem rzeczywistości, powinien być wyrazem realnej troski o poszanowanie praw człowieka, a nie tylko zbiorem górnolotnych deklaracji. Prof. Marcin Wiącek wskazał wyzwania związane z m.in. kwestiami uchodźców wojennych i klimatycznych, ageizmu czy osób z niepełnosprawnościami. Zaznaczył, że nie wolno choćby pośrednio wspierać reżimów, które rażąco gwałcą prawa człowieka. - Są pewne wartości uniwersalne, które powinny przeważać nad oczywistym dla biznesu dążeniem do maksymalizowania zysków – podkreślił prof. Marcin Wiącek.

Przewodniczący sejmowej Komisji do Spraw Kontroli Państwowej Marek Sawicki przesłał list, w którym zauważył, że „świat stoi przed wieloma wyzwaniami, zwłaszcza w kontekście zmian klimatycznych, dlatego konieczne jest wdrożenie strategii zrównoważonego rozwoju, dbałość o bioróżnorodność, promowanie pozyskiwania zielonej energii i konsekwentne dążenie do osiągnięcia globalnego celu zeroemisyjnego”. Poseł zaapelował m.in., aby zaniechać wezwań do ograniczenia produkcji żywności w Europie, bo to odbije się na ludności Afryki czy Azji i może zwiększyć kryzys uchodźczy.

Następnie odbyła się dyskusja panelowa nt. wyzwań ESG, w której udział wzięli:

• dr hab. Adam Niewiadomski, prof. ucz. Uniwersytet Warszawski, Katedra Prawa Rolnego i Systemu Bezpieczeństwa Żywności
• prof. Piotr H. Skarżyński, Światowe Centrum Słuchu, ekspert WHO
• Przemysław Kulik, dyrektor Biura CSR i Raportowania Zrównoważonego Rozwoju, Bank Gospodarstwa Krajowego
• Aleksandra Robaszkiewicz, Head of Corporate Communications & CSR, Lidl Polska
• Rafał Rudzki, dyrektor ds. ESG, Grupa Żabka
• Katarzyna Dubno, dyrektor ds. Relacji Zewnętrznych, ESG i Ekonomiki Zdrowia, Adamed Pharma S.A.
• Filip Osadczuk, dyrektor Departamentu Relacji Inwestorskich i ESG, PGE Polska Grupa Energetyczna

fot. Maciek Jazwiecki

Dyskusja była prowadzona na bazie wyników styczniowego raportu z badania dla Instytutu ESG / III Kongresu ESG –Europa, przygotowanego przez Ogólnopolski Panel Badawczy Ariadna. Raport dotyczył stosunku Polaków z zrównoważonego rozwoju i ESG. Polacy w badaniu wskazują wyzwania, z którymi musi mierzyć się współczesny świat, a są to: wpływ zmian klimatu na zdrowie człowieka (31 proc. wskazań), marnotrawstwo żywności 19 proc.) oraz bieda i nierówności społeczne (18 proc.).

Debatę poprzedziło wystąpienie Davida Evangelisty, Regional President & Managing Director, Special Olympics Europe Eurasia. David Evangelista zwrócił uwagę, że żyjemy w czasach, w których dzięki technologii wszyscy ludzie są ze sobą złączeni, lecz też w czasach, w których wszyscy jesteśmy rozłączeni, jeśli chodzi o relacje społeczne. – W czasach, w których mamy największy brak równowagi w tych relacjach, są jednocześnie momentem ogromnego potencjału do rozwoju – mówił. Zwrócił się z apelem, aby poszukiwać relacji z 5-6 milionami atletów, którzy uczestniczą w olimpiadach specjalnych na całym świecie. Jak stwierdził, osoby z niepełnosprawnościami od ponad pięciu dekad prezentują swoją postawą mądrość, której desperacko poszukuje świat. Przypomniał, że firmy mające politykę inkluzywną odnotowują większe dochody. – Nie znam takiej marki czy korporacji, która nie chciałaby lepszych wyników – stwierdził. – Zrównoważony rozwój jest możliwy tylko przez utrzymywanie międzyludzkich relacji. Jego zdaniem, inkluzywność jest podstawą całego ESG. – Nie może być ESG bez litery „M”, czyli „My”. My wszyscy, zjednoczeni, połączeni – podsumował.

Dyrektor Filip Osadczuk podkreślił, że dla PGE wszystkie składowe ESG są równie ważne a kwestie środowiskowe ściśle łączą się z społecznymi. Chodzi tylko o wyważanie proporcji. – Transformacja energetyczna jest idealnym przykładem jak E i S ze sobą współgrają. Przerysowując zdecydowanie – gdybyśmy wyłączyli natychmiast wszystkie elektrownie i ciepłownie węglowe, to nasi klienci nie mieliby prądu i energii cieplnej. Czyli stanęlibyśmy w obliczu wielkiego kryzysu społecznego – mówił. Z czego jasno wynika, że należy dbać o transformację energetyczną, ale sprawiedliwą, czyli taką, która nie może odbywać się kosztem społeczeństwa.

Prof. Adam Niewiadomski na przykładzie firm importujących z Ukrainy zboże w dużej części nie nadające się do spożycia stwierdził, że obserwujemy konflikt wartości. – Jaką wartość reprezentują te firmy? Czy mamy wartość „S”, bo chcą zbożem nakarmić społeczeństwo, czy wartość, której nie wymienia się w skrócie „ESG”, czyli wartość „P”, po angielsku „money”? – pytał. Podkreślił, że za tym pytaniem kryją się zmagania między taką wartość jak uczciwość, w której stawką jest życie i zdrowie ludzi, a pomiędzy wartością pieniądza. Ekspert stwierdził, że na razie przeważa wartość pieniądza, ale jesteśmy na dobrej drodze, aby - oparte na wartości uczciwości - zasady ESG mocniej zakorzenić w systemie produkcji żywności, bo dotyczy to bezpieczeństwa zdrowotnego. Zdaniem prof. Niewiadomskiego mamy też konflikt między unijnymi wymaganiami stawianymi rolnikom w kwestii produkcji żywności a możliwościami ich spełnienia.

- Wszyscy mówimy o obowiązku raportowania, lecz ESG jest przede wszystkim zmianą sposobu myślenia o działalności firmy, o odpowiedzialności – podkreśliła dyrektor Katarzyna Dubno. Stwierdziła, że w branży farmaceutycznej odpowiedzialność od wielu lat wpisuje się w największym stopniu w komponent „S”. –Kluczem jest odpowiedzialność za dostępność leków – mówiła. Zdaniem ekspertki, pandemia i agresja Rosji przeciwko Ukrainie były lekcją dla wszystkich, bo zamknięte granice i przerwane łańcuchy dostaw uświadomiły, że bezpieczeństwo lekowe jest tak samo ważne jak bezpieczeństwo energetyczne czy militarne. W Polsce bezpieczeństwo lekowe było zapewnione dzięki krajowym producentom leków, takim jak Adamed Pharma, którzy odpowiedzialne zgromadzili zapasy substancji czynnych oraz leków niezbędnych do produkcji a krajowy łańcuch dostaw zadziałał bez zarzutu. Jednakże istnieje potrzeba zwiększenia skali wytwarzania substancji czynnych w Polsce i w Europie, bo łańcuchy dostaw spoza kontynentu mogą być niestabilne.

Laureat Godła „Teraz Polska” prof. Piotr H. Skarżyński, nawiązując do koncepcji One Health, stwierdził, że ESG jest istotnym komponentem branży medycznej i farmaceutycznej. Lecz napięcie między „E” a „S” wynika ze specyfiki branży. – Branża medyczna i farmaceutyczna jest większym emitentem gazów cieplarniana niż branża lotnicza. Lecz 25 proc. elementów ESG to ogrzewanie i chłodzenie, które stosuje się w budynkach, w tym na salach operacyjnych – przypomniał. Przytoczył przykład centrum leczenia słuchu w Kajetanach, gdzie preferuje się sterylizację narzędzi wielorazowych, co jest kosztowne i energochłonne, w przeciwieństwie do narzędzi jednorazowych. Tylko że wtedy dochodzą ogromne koszty utylizacji narzędzi jednorazowych. – Uważam, że lepsze są narzędzia wielorazowe, lecz mamy nacisk używanie wielorazowych – stwierdził. Ekspert WHO ocenił, że tam gdzie jest to możliwe, firmy powinny ze sobą współpracować w zakresie ESG, bo zwiększa to efektywność działań, czyli jest korzystne dla wszystkich.

Aleksandra Robaszkiewicz zaznaczyła, że bezpieczeństwu zdrowotnemu służy profilaktyka zdrowotna, stąd sieć Lidl prowadzi działania edukacyjne zgodne z zaleceniami WHO, aby spożywać pięć razy dziennie porcje warzyw i owoców. Z kolei propagowanie lokalnych i regionalnych produktów żywieniowych jest odpowiedzią na wielkie wyzwania związane z łańcuchami dostaw czy emisją gazów cieplarnianych. Ekspertka stwierdziła, że rola biznesu polega na łączeniu odpowiedzialności z ekonomią, łączeniu łańcucha dostaw z łańcuchem wartości. Oceniła też, że wzrasta żywieniowa świadomość klientów, którzy coraz częściej sięgają po produkty zdrowsze nawet jeśli są droższe. – Dzięki współpracy z 800 dostawców w Polsce możemy oferować żywność bardzo jakościowo wysoką w bardzo niskich cenach. To jest misja, którą nasza sieć uznała za sztandarową – podkreśliła Aleksandra Robaszkiewicz.

- Kwestie ESG dotyczą tego, jak skutecznie i długoterminowo zarządzać przedsiębiorstwem, aby wytwarzać wartość zarówno finansową, jak niefinansową oraz się nią dzielić – mówił dyrektor Rafał Rudzki. Przy czym komponent „S” to nie tylko dbałość o społeczeństwo, o lokalne społeczności czy prowadzenie akcji charytatywnych, lecz również o jakość produktów trafiających na sklepowe półki i o odpowiedzialny łańcuch dostaw, w tym sposób pozyskiwania surowców. Ważne jest też wzmacnianie odpowiedzialnych postaw kooperujących przedsiębiorców. Zdaniem dyrektora Rafała Rudzkiego, równie istotnym elementem jest rozwój technologii, angażowanie innowatorów i ośrodków badawczych w prace nad doskonaleniem produkcji żywności. Jednym z rezultatów jest oferowanie klientom zdrowej, zbilansowanej żywności i kształtowanie postaw zarówno konsumentów, jak i franczyzobiorców. – Komponent społeczny jest o wiele szerszy niż się powszechnie definiuje – skonkludował ekspert z Grupy Żabka.

Zdaniem dyrektora Przemysława Kulika, seria kryzysów obudziła społeczeństwa z letargu dobrobytu i uświadomiła, że nie tylko komponent „E” ale również związany z wielorakim bezpieczeństwem komponent „S” ma ogromną wagę. – To co grozi ESG, to oderwanie od realnych wyzwań. ESG nie może skończyć tylko w debatach i w świecie korporacji – mówił ekspert. Z jego rozmów z średnimi i małymi przedsiębiorcami wynika, że bardziej są przerażeni ESG i rzadziej dostrzegają tu szansę na rozwój biznesu. Jest więc wielkim wyzwaniem jak przełożyć ESG na praktykę gospodarczą i społeczną. Dyrektor Kulik, powołując się na przykład Stanów Zjednoczonych, przestrzegł też przed polityzacją ESG. – To powoduje, że temat ESG traci pozytywny impuls.

REKOMENDACJE LIDERÓW ZRÓWNOWAZONEGO ROZWOJU:

• ESG to przede wszystkim zmiana sposobu myślenia
• ESG to metoda strategicznego zarządzania organizacją i dzielenia się wartościami
• Zrównoważony rozwój jest możliwy poprzez zrównoważone relacje międzyludzkie
• Fundamentem wszystkich komponentów ESG jest inkluzywność
• Walka o komponent „E” nie może odbywać się kosztem komponentu „S”
• Komponent „S” jest najistotniejszym elementem z triady ESG
• Szacunek do takiej wartości jak uczciwość jest warunkiem skuteczności działań ESG
• Współpraca firm przy niektórych projektach ESG może zwiększać efektywność działań
• Łańcuch dostaw powinien łączyć się z łańcuchem wartości
• Komponent „S” należy traktować szerzej niż do tej pory
• ESG musi odpowiadać na realne wyzwania

Kliknij po więcej informacji