Nie można myśleć o rozwoju medycyny w Polsce, o efektywnej opiece zdrowotnej bez rozwoju nowych technologii – zgodnie stwierdzili uczestnicy debaty „Wyzwania dla liderów polskiej medycyny przyszłości”, która została zorganizowana przez Fundację „Teraz Polska”  w ramach VI Kongresu Zdrowie Polaków, który odbył się w dniach 25-27 listopada w Światowym Centrum Słuchu w Kajetanach.

Rozmowę poprowadziła dr Iwona Kania, zastępca rzecznika prasowego Naczelnej Izby Lekarskiej, a udział w niej wzięli (w kolejności alfabetycznej): prof. n. med. Michał Grąt, transplantolog, kierownik Kliniki Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby UCK WUM, konsultant krajowy w dziedzinie transplantologii klinicznej, laureat tytułu „Młody Promotor Polski” w kategorii nauka; Katarzyna Kacperczyk, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia; dr n. med. Paweł Salwa, urolog; prof. dr hab. Piotr H. Skarżyński, otolaryngolog, związany z Instytutem Fizjologii i Patologii Słuchu oraz Centrum Słuchu i Mowy Medincus (laureat Godła „Teraz Polska”); prof. n. med. Piotr Suwalski, kardiochirurg, dyrektor Państwowego Instytutu Medycznego MSWiA, kierownik Kliniki Kardiochirurgii i Transplantologii PIW MSWiA (laureat Godła „Teraz Polska”); prof. n. med. Anna Wójcicka, założycielka Fundacji Wiedzieć Więcej (laureat Godła „Teraz Polska”).

Robotyka się rozwija, w genetyce – zaległości

Szerokie stosowanie nowych technologii w medycynie wymaga nie tylko finansowania przez państwo innowacyjnych projektów, nie tylko odpowiednich środków finansowych, ale i świadomości wśród pacjentów. Dr Paweł Salwa ocenił, że Polacy w pełni zaufali robotyce w medycynie.

- Jest kwestią niedalekiej przyszłości, kiedy maszyny będą w stanie samodzielnie wykonywać operacje, a jeżeli te roboty nauczą się radykalnej prostatektomii, która jest królową zabiegów urologicznych, to dlaczego nie miałyby się nauczyć każdej innej operacji? – stwierdził, odwołując się do dziedziny, w której jest wybitnym specjalistą. Podkreślił, że wykonał ponad 2 tysiące zabiegów przy zastosowaniu robota da Vinci.

W kontekście nowych technologii prof. Anna Wójcicka mówiła o genetyce. Jak wskazała, coraz więcej raportów wskazuje na to, że genetyka będzie niezbędnym elementem medycyny przyszłości.

- Geny budują nasz organizm i odpowiadają nie tylko za to, jak wyglądamy, ale przede wszystkim – jak chorujemy. Możemy się urodzić z pewnymi uszkodzeniami genetycznymi, które warunkują, że na przykład z większym prawdopodobieństwem zachorujemy na choroby serca czy na nowotwór piersi lub prostaty. Dlatego badania genetyczne są narzędziem, które będzie w stanie określić profil ryzyka chorób u każdego pacjenta. Oczywiście obecnie takie badania nie są rutynowo wykonywane, ale już dziś genetyka daje nam takie narzędzia do ręki – powiedziała ekspertka.

Profesor Wójcicka zwróciła uwagę na duże zapóźnienie Polski pod tym względem wobec innych krajów. - Muszę z przykrością stwierdzić, że genetyka w Polsce właściwie jeszcze nie istnieje. Refundowane badania genetyczne może zlecić lekarz ze specjalizacją z genetyki klinicznej, a tych jest około 200. Dlatego czas oczekiwania na wizytę w poradni genetycznej wynosi minimum półtora roku. Zatem system nie działa z uwagi na niewystarczające finansowanie, brak lekarzy specjalistów oraz brak specjalistów w laboratoriach, którzy są w stanie czytać geny człowieka i właściwie interpretować wyniki.

Transplantologia: potrzebna dobra atmosfera

Profesor Michał Grąt zaznaczył, że polska transplantologia dynamicznie się rozwija.

- Po ciosie, który nastąpił w czasie pandemii, kiedy liczba przeszczepień z wiadomych przyczyn spadła, nie tylko zwiększyliśmy liczbę przeszczepień do poziomu z najlepszych lat sprzed pandemii, ale zdecydowanie przekroczyliśmy te liczby. Wpływ na to ma pozytywny odbiór społeczny, który zaowocował choćby większą liczbą identyfikowanych zmarłych dawców. Mamy największy na świecie ośrodek transplantacji wątroby od dawcy zmarłego. Wprowadzamy także najnowsze metody w przypadku przeszczepienia wątroby, nerek i narządów klatki piersiowej – powiedział profesor.

Zdaniem panelisty, polska transplantologia przede wszystkim potrzebuje dobrej atmosfery, która przekłada się na dobry odbiór społeczny. - Więcej identyfikowanych zmarłych dawców narządów oznacza większą liczbę chorych, którym będzie można pomóc – ocenił.

Pacjenci oczekują od chirurgów coraz więcej

Profesor Piotr H. Skarżyński mówił w kontekście nowych wyzwań i nowych technologii o misji chirurga. - Chirurg w Polsce, szczególnie w mojej specjalności, ma duże szanse na rozwój ze względu na dostęp do nowych technologii i pracę w stabilnym systemie. Ale musi pamiętać, że zmieniły się oczekiwania pacjentów – szczególnie po pandemii – którzy są bardziej świadomi tego, czego oczekują i co chcą osiągnąć – mówił.

Profesor podkreślił, że dzięki swojemu doświadczeniu w pracy w krajach wysokorozwiniętych, jak Stany Zjednoczone, i mniej rozwiniętych, jak kraje afrykańskie czy Azji Środkowej, może oceniać, jakie praktyki przenieść na nasz grunt, aby lepiej służyć pacjentom.

Dobre zarządzanie dzięki potencjałowi zespołu

Wdrażanie nowych technologii wymaga sprawnego zarządzania placówkami medycznymi. Prof. Piotr Suwalski zdradził swój sposób na efektywne zarządzanie.

- Szukam potencjału w ludziach, którzy mnie otaczają. Trzeba wyrobić w sobie umiejętność tworzenia zespołów, delegowania zadań w sposób jasny i czytelny, a także doceniać pracowników. Odkrywać te jednostki, których wcześniej struktura nie doceniała. Z wielką satysfakcją obserwuję, jak restrukturyzacja i przydział nowych zadań wyzwoliły nowy potencjał u wielu osób. Jestem przekonany, że posiadanie wiedzy medycznej i znajomość funkcjonowania medycyny są nieodzowne w kierowaniu jednostkami służby zdrowia – powiedział profesor Suwalski.

Miliardy z KPO rozwiną polską medycynę

Minister Katarzyna Kacperczyk wskazała na rolę środków pozyskanych przez Polskę z Krajowego Planu Odbudowy. Aż 18 mld zł z tego źródła może zostać skierowanych na inwestycje w systemie ochrony zdrowia. - To pokaźna kwota, która jest podzielona na kilka obszarów. Największe środki, wynoszące 1,3 mld złotych, wesprą sektor szpitalnictwa w Polsce. Już ogłosiliśmy część konkursów dla szpitali powiatowych na rozwój opieki długoterminowej i związane z tym inwestycje, takie jak doposażenie, przebudowa, modernizacja. Uruchomiliśmy też konkurs o wartości 5,2 mld złotych dla szpitali, które wchodzą w skład Krajowej Sieci Onkologicznej. Warto dodać, że mogą w nim wziąć udział nie tylko placówki wysokospecjalistyczne, ale także szpitale na każdym poziomie, które zapewniają diagnostykę i leczenie pacjentów onkologicznych – powiedziała Katarzyna Kacperczyk.

Kluczowa relacja pacjent – lekarz

W podsumowaniu debaty Krzysztof Przybył, prezes Fundacji Polskiego Godła Promocyjnego „Teraz Polska” powiedział: - Ze swojej strony dodam, że każdy obywatel ma prawo do ochrony zdrowia, ale też powinien mieć obowiązek przed samym sobą prowadzić zdrowy styl życia i dbać o swój dobrostan.  Do tego niezbędna jest dobra relacja pacjenta z lekarzem, który przekona i wdroży profilaktykę zdrowotną, będzie monitorować stan zdrowia pacjenta w celu utrzymania dobrostanu, zapobiegania chorobom czy ich konsekwencjom.